قتل شبه عمد

در جرم قتل شبه عمد، فرد مرتکب هرگز نیت و قصد کشتن دیگری را ندارد و اعمال او جزو جرایم عمدی یا مرگ آور محسوب نمی‌شود. اما با این حال، به دلیل جهل یا اشتباه در عمل و یا به دلیل تقصیر و خطا، منجر به مرگ فرد دیگری می‌شود. مجازات این جرم معمولاً شامل پرداخت دیه و گاهی اوقات مجازات‌های تعزیری مانند حبس است، و شکایت از آن با ثبت شکایت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می‌شود.

از آنجا که جان انسان‌ها بسیار ارزشمند است و هیچ کس حق ندارد به آن تعرض کند و زندگی آنها را خاموش کند، در قانون مجازات کشور ما، قتل به شدت محکوم شده و مجازات‌های سنگینی برای مرتکب آن تعیین شده است.

قانونگذار در قانون مجازات اسلامی، قتل را که به معنای کشتن یک انسان زنده است، به دو نوع قتل عمد و قتل شبه عمد و قتل خطای محض تقسیم کرده است، و هر یک از این جرایم مجازات خاص خود را دارند. به دلیل پیچیدگی‌های قانونی در اثبات قتل شبه عمد و عدم اثبات آن که می‌تواند باعث از بین رفتن جان مرتکب شود، ضروری است که ارکان این جرم و نحوه اثبات آن را به دقت بررسی کنیم.

با توجه به سختی‌هایی که عدم اثبات شبه عمد بودن قتل به همراه خواهد داشت، در این مقاله قصد داریم توضیح دهیم که جرم و مجازات قتل شبه عمد چیست؛ سپس، نحوه شکایت و بررسی آن را از منظر قانون آیین دادرسی کیفری بررسی کنیم. برای دستیابی به اطلاعات بیشتر در این زمینه، از دنباله مقاله با ما همراه باشید.

بیشتر بخوانید: موارد سقوط قصاص

جرم قتل شبه عمد چیست؟

قانون‌گذار قتل را به سه دسته قتل عمد، شبه عمد (غیر عمد) و خطای محض تقسیم کرده و یکی از سوالاتی که مطرح می‌شود این است که جرم قتل شبه عمد چیست و مجازات آن چیست؟ برای پاسخ به این سوال، بایستی به ماده 291 قانون مجازات اسلامی جدید مراجعه کنیم. این ماده مشخص می‌کند:

در زیر مواردی آمده‌اند که جرم قتل شبه عمد محسوب می‌شود:

الف- هرگاه مرتکب، نسبت به مجنی علیه، قصد رفتاری را داشته باشد، اما قصد جنایت یا نظیر آن را نداشته باشد و این رفتار مشمول تعریف جنایات عمدی نباشد.

ب- هرگاه مرتکب، جهل به موضوع داشته باشد، به عنوان مثال اگر جنایتی را با اعتقاد به اینکه فردی یا حیوان شیطانی است به مجنی علیه اعمال کند، سپس واقع شدن خلاف اعتقاد وی معلوم شود.

پ- هرگاه جنایت، به دلیل تقصیر مرتکب واقع شود، با این شرط که جنایت مشمول تعریف جنایت عمدی نباشد.

با توجه به این مواد، می‌توان گفت که جرم قتل شبه عمد، جرمی است که در آن مرتکب، قصد کشتن فرد دیگری را نداشته و عمل وی نیز جزو جرایم عمدی یا نوعا، مرگ‌آور محسوب نمی‌شود اما با این وجود، به دلیل جهل به موضوع یا اشتباه در آن و یا به دلیل تقصیر و خطا، با عمل خود، منجر به فوت و مرگ فرد دیگری شده است.

برای مثال، زمانی که فردی با قصد جدا کردن دو فرد در حال منازعه، یکی از آن‌ها را هل می‌دهد و این اقدام، سبب برخورد سر فرد با جدول و سپس مرگ او می‌شود. در اینجا، با توجه به اینکه شخص میانجی، بدون نیت و قصد کشتن فرد فوت‌شده، اقدام به هل‌دادن او نموده، به قتل شبه عمد یا غیرعمد محکوم می‌شود.

مجازات قتل شبه عمد چیست؟

بعد از تعریف جرم قتل شبه عمد، در این بخش از مقاله، قصد داریم، بیان کنیم که مجازات این جرم چیست و چگونه قانون گذار، مجازاتی را برای آن تدبیر نموده است. برای پاسخ به این سؤال که چه مجازاتی برای جرم قتل شبه عمد در نظر گرفته شده است؟ باید به قوانین و مقررات کشور مراجعه کرد.

مجازات قتل‌های خانوادگی، بسته به شرایط موجود، می‌تواند شامل قصاص، دیه، یا حبس تعزیری باشد. این مجازات‌ها بر اساس عمد، شبه عمد یا خطای محض بودن جرم، تعیین می‌شود.

طبق این قانون، مجازات قتل شبه عمد شامل پرداخت دیه و یکی از مجازات‌های تعزیری، معمولاً حبس، است. بر اساس ماده 488 قانون مجازات اسلامی، مرتکب جرم قتل شبه عمد دو سال قمری مهلت دارد تا دیه را پرداخت کند، مگر اینکه با اولیای دم به توافق دیگری برسد.

بیشتر بخوانید: تفاوت اعدام با قصاص 

بیشتر بخوانید: انواع قتل

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم قتل شبه عمد چگونه است؟

پس از بیان درباره جرم و مجازات جرم قتل شبه عمد، در این بخش از مقاله، قصد داریم، در مورد نحوه شکایت از این جرم توسط اولیای دم صحبت کنیم و بیان کنیم که پس از ثبت شکایت، چگونه این جرم رسیدگی می‌شود. این مراحل به شرح زیر است:

در فرآیند شکایت از جرم قتل شبه عمد، ولی‌دم باید ابتدا شکوائیه‌ای را درباره این جرم تهیه و تنظیم نماید. آنان می‌توانند از راهنمایی و کمک یک وکیل یا مشاور حقوقی نیز بهره‌مند شوند و سپس، برای ثبت و ارسال آن، به دادگاه صالح، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایند. لازم به ذکر است که تشکیل حساب کاربری در سامانه ثنا برای شکایت ضروری است و این امر با مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی یا آدرس اینترنتی sana.adliran.ir انجام می‌پذیرد.

پس از دریافت شکوائیه توسط دادسرا، پرونده این جرم در دادسرا تشکیل می‌شود و تحقیقات مقدماتی جهت کشف جرم و تعقیب متهم آغاز می‌شود.

در صورتی که ادله اثبات جرم کافی نباشد، دادسرا اقدام به صدور قرار منع تعقیب برای متهم می‌کند و در غیر این شرایط، پرونده را برای رسیدگی و صدور حکم مجازات به دادگاه کیفری ارسال می‌نماید.

سوالات متداول در مورد قتل شبه عمد

1. جرم قتل شبه عمد چیست؟ جرم قتل شبه عمد یعنی مرتکب نیت و قصد کشتن دیگری را نداشته و عمل وی نیز جزو جرایم عمدی یا مرگ‌آور محسوب نمی‌شود، اما با این وجود، به علت جهل به موضوع یا تقصیر، با عمل خود منجر به فوت و مرگ شخص دیگری شده است.
2. حکم مجازات جرم قتل شبه عمد چیست؟ مجازات این جرم شامل پرداخت دیه و برخی مجازات‌های تعزیری، معمولاً حبس، است که طبق قوانین مربوطه تعیین می‌شود.
3. نحوه شکایت از جرم قتل شبه عمد چگونه است؟ برای شکایت از این جرم، لازم است ابتدا شکوائیه‌ای را درباره آن تهیه و تنظیم کرده و سپس آن را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه مربوطه ارسال نمایید.

سخن آخر

در این مقاله به قتل شبه عمد و مجازات آن طبق قانون پرداختیم لازم به ذکر است مطالعه ی مقاله هیچ گاه جایگزین مشاوره حقوقی نخواهد بود چرا که هر پرونده موضوع منحصر به فرد خود را دارد لذا در صورتی که در این خصوص نیاز به مشاوره حقوقی  دارید کارشناسان گروه حقوقی فرشاد قاسمی آماده پاسخگویی به سوالات شما به صورت مشاوره حقوقی تلفنی یا مشاوره حقوقی آنلاین هستند.